Rahim, kadın üreme organlarından biridir ve sınırlı hareket yeteneğine sahiptir ancak bulunduğu yere sabit değildir. Pelvik kasları ve bağ dokuları ile asılı olan rahmin, normalde olması gereken yerden daha aşağıda ise bu duruma rahim sarkması adı verilmektedir.
Rahim sarkması, literatürde Pelvik Organ Prolapsusu (POP) olarak geçmektedir. POP, vajinal duvara olan mesane, kalın bağırsak ve rahim bölümlerinin vajina kısmı ile birleşerek fıtıklaşması olarak tanımlanır. Kadınların sık yaşadığı sorunlardan biri olan rahim sarkması, günlük hayatı olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bunun yanı sıra, cinsel fonksiyonların etkilenmesine de yol açmaktadır. Rahim sarkması, eğer tedavi edilmezse beden imajı zedelenir ve aynı zamanda cinsel sorunlar baş gösterir.
Rahim Sarkması Ne Sıklıkla Görülür?
30 yaşını aşmış ve doğum yapan kadınların %50’si, rahim sarkması problemi ile karşı karşıyadır. Ancak bu kadınların yalnızca %20’sinde şikayetler mevcuttur. Daha genç kadınlarda ise bu oran %3’lere düşmektedir. Tüm kadın yaş gruplarında rahim sarkması, %10 oranında gözlemlenmektedir.
Rahim sarkması, her kadında farklı şikayetlerin oluşmasına yol açar. Bunun yanı sıra rahmin farklı bölümlerinde sarkma yaşanabilir. Rahim sarkması çeşitleri şu şekilde sıralanabilir;
- Mesanenin vajina ön kapısı kısmından fıtıklaşması (Sistosel)
- Arka duvarda yer alan rektum bölgesinin fıtıklaşması (Rektosel)
- Rahmin üst bağırsak bölümünden aşağı doğru sarkması (Enterosel)
- Vajinanın tüm bölümlerinin aynı anda fıtıklaşması (Rahim Prosidensia)
- Rahim hastalıklarından sonra, rahimde ortaya çıkan sarkma.
Rahim Sarkması Belirtileri Nelerdir?
Rahim, embriyonun gelişim gösterdiği organdır. Birçok farklı nedenden dolayı, olması gereken pozisyondan daha aşağı sarkabilir. Rahim sarkması belirtileri, şiddetine göre farklılık göstermektedir. Hafif bir ağrı şeklinde ortaya çıkabilen rahim sarkması, kadınların hayat konforunu etkileyen bir rahatsızlıktır. Rahim sarkması belirtileri;
- İdrar yapamama
- İdrar kaçırma
- Bağırsak hareketlerinde ortaya çıkan sorunlar
- Belin alt kısmında ağrı
- Vajinal kanama
- Vajinal akıntı miktarında artış
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Vajinadan bir şey çıkacakmış gibi hissetmek
- Vajinadan dışarı doku çıkması
Rahim Sarkması Nedenleri Nelerdir?
Rahmin bulunduğu bölgeyi pelvik kasları tutmaktadır. Bu kaslar ve ligament adı verilen bağ dokularının zayıflaması, rahimde sarkmaya neden olur. Kas ve bağ dokularının zayıflaması dolayısı ile rahim sarkması meydana gelir. Rahim sarkmasının nedenleri;
- İleri yaş
- Menopoz
- Birden fazla doğum yapmış olmak
- Çoğul gebelik
- İri bebek doğumu
- Normal doğum
- Doğumsal travmalar
- Pelvik operasyonu geçirmiş olmak
- Genetik faktörler
- Aşırı kilo ve obezite
- Kronikleşmiş öksürük
- Ağır kaldırmak
- Kronikleşmiş kabızlık
şeklinde sıralanabilir. Bunun yanı sıra bu nedenler, kadınlarda rahim sarkması riskini artıran faktörler olarak da ele alınabilir. Bu noktada, risk faktörlerinin mümkün mertebe ortadan kaldırılması ya da tedavi edilmesi, rahim sarkması için alınan tedbirler arasındadır.
Rahim Sarkması Tanısı Nasıl Konur?
Rahim sarkması tanısı konulması için, bazı durumlarda bulgular yeterli olabilmektedir. Rahim sarkması şikayeti olan kadınların çoğu, rahatsızlıklarının farkındadır. Belirtiler ile uzman hekime başvurulması, tanı konusunda ipucu oluşturur.
Uzman hekim, rahim sarkması tanısı koymak için öncelikle hastanın öyküsünü dinler ve ardından pelvik muayene yapar. Bu muayene esnasında, rahmin vajina içerisindeki konumunun belirlenmesi için hastadan ıkınması istenir. Pelvik kaslarının mevcut durumu da bu muayene sırasında kontrol edilir. Rahim sarkması tedavisi için, hekim tarafından hastadan bir anket formu doldurması istenebilir. Bunun nedeni rahatsızlığın, hastanın hayatını ne derecede etkilediğini tespit etmektir. Çünkü hekim rahim sarkmasının şiddetine göre tedavi metoduna karar verecektir.
Rahim Sarkması Nasıl Önlenir?
Rahim sarkması, önlenebilir bir hastalık değildir. Ancak kadınlar tarafından risk faktörleri azaltılabilir, bu da sarkma olasılığını önemli oranda düşürür. Ailesinde rahim sarkması rahatsızlığı bulunan kişilerde risk, diğer kadınlara oranla daha yüksektir. Eğer kişi kilolu ise fazla kilolarını vermesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra alt karın kaslarının güçlenmesi için egzersiz yapılması önerilir. Uzun süren kabızlık ve öksürük gibi şikayetler mevcut ise tedavi olunması, rahim sarkması riskini ve şiddetini azaltacak unsurlar arasında yer almaktadır.
Rahim Sarkması Nasıl Tedavi Edilir?
Bazı vakalarda rahim sarkması, tedavi edilmeyi gerektirmez. Ancak şikayet ilerleyebilir bir yapıya sahip olduğundan, mutlaka hekim kontrolünde olmak gerekmektedir. Rahim sarkması vakalarında, pelvik kaslarının güçlendirilmesi için Kegel egzersizi önerilmektedir. Ayrıca, risk faktörlerini en aza indirmek örneğin; ağır kaldırmamak, öksürüğü artıracağı için sigara kullanmamak, kabız olmamaya özen göstermek gibi pek çok etmen rahim sarkması şikayetinin ilerlemesinin önüne geçmektedir.
Tedavi gerektiren rahim sarkması vakaları için farklı metodlar uygulanmaktadır. Bu tedaviye uzman hekim, kişinin daha sonrasında gebe kalmak isteyip istemediğine bakarak karar verir. Kadının çocuk sahibi olmak istemesi durumunda, vajinal halka ya da vajinal pesser olarak bilinen tedavi metodu uygulanır. Bu halka cinsel ilişki sırasında herhangi bir sorun yaratmaz. Hekim tarafından halkanın nasıl kullanılacağı bilgisi verilir. Bölgeye yerleştirilen halka sayesinde, rahim desteklenir ve sarkması engellenir.
Rahim sarkması tedavisi için bir diğer yöntem ise cerrahi müdahaledir. Hastalığın şiddetine ve yaşam kalitesine etkisine bakarak, hekim tarafından iki farklı metot kullanılarak uygulanabilir. Birinci yöntem, pelvik dokularının onarımı için sentetik doku ya da hastanın farklı bir bölgesinden alınan doku ile zayıf dokuların değiştirilmesi ile uygulanmaktadır. Bir diğer yöntem ise şiddetli rahim sarkması rahatsızlıklarında tercih edilen, histerektomi yöntemidir. Bu yöntem açık ya da laparoskopik yani kapalı cerrahi müdahale ile uygulanabilir. Bu yöntemde rahim tamamen alınır. İşte tam olarak bu nedenle, kişinin sonrasında gebelik planlıyor olması durumuna göre tedavi yöntemine karar verilmektedir.